وبلاگ
تأثیر نور خورشید بر وسایل چوبی: چطور از آسیب‌های آن پیشگیری کنیم؟
وسایل چوبی، از جمله محبوب‌ترین عناصر دکوراسیون داخلی و خارجی هستند. بافت گرم، طبیعی و زیباشناسی منحصر به‌فرد چوب، آن را به انتخاب اول در طراحی فضاهای کلاسیک، مدرن و روستیک تبدیل کرده است. با این حال، یکی از چالش‌های اصلی نگهداری از وسایل چوبی، تأثیر مستقیم نور خورشید است. نور آفتاب اگرچه برای انسان مفید است، می‌تواند به مرور زمان سبب تغییر رنگ، خشک شدن و ترک‌خوردگی سطوح چوبی شود.
در این مقاله به بررسی علمی و عملی اثر نور خورشید بر چوب، پیامدهای آن، و مهم‌تر از آن، راهکارهای جلوگیری از آسیب‌دیدگی چوب‌ها در برابر اشعه UV می‌پردازیم.
چرا نور خورشید برای چوب مضر است؟
نور خورشید حاوی پرتوهای فرابنفش (UV) و مادون قرمز (IR) است. این پرتوها در تماس مداوم با سطح چوب باعث بروز سه نوع تخریب می‌شوند:
- تغییر رنگ چوب
اشعه UV ساختار لیگنین موجود در چوب را تخریب می‌کند؛ این ماده یکی از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده دیواره سلولی چوب است. وقتی لیگنین تجزیه می‌شود، سطح چوب به رنگ خاکستری یا نقره‌ای تغییر پیدا می‌کند. به‌ویژه چوب‌های روشن مانند راش، افرا و بلوط بیشتر در معرض تغییر رنگ قرار دارند.
- ترک‌خوردگی و خشک شدن
اشعه مادون قرمز (IR) منجر به افزایش دمای سطح چوب می‌شود و در صورتی که چوب به‌درستی روغن‌کاری یا محافظت نشده باشد، بافت آن خشک شده و مستعد ترک‌خوردگی خواهد شد.
- کاهش دوام و استحکام
در اثر تخریب ساختار مولکولی سطح چوب، مقاومت آن در برابر عوامل خارجی (رطوبت، آلودگی، قارچ) به شدت کاهش می‌یابد. در نتیجه، وسایل چوبی در فضاهای بیرونی عمر مفید کوتاه‌تری خواهند داشت.
تاثیر نور خورشید در فضاهای داخلی و خارجی
در محیط داخلی:
حتی در خانه‌هایی که نور مستقیم آفتاب به کمک پنجره‌های بزرگ وارد می‌شود، وسایل چوبی مانند میز، پارکت، مبلمان یا کابینت‌ها در معرض محو شدن رنگ و تغییر ظاهر هستند. در این حالت، حتی پرده‌های نازک هم نمی‌توانند صد درصد از نفوذ اشعه‌های مضر جلوگیری کنند.
در فضای بیرونی:
مبلمان فضای باز، نرده‌های چوبی، نماهای ترمووود، پرگولا و آلاچیق‌ها بیشترین میزان تابش را دریافت می‌کنند. بدون محافظت مناسب، این تجهیزات ظرف چند ماه دچار آسیب جدی می‌شوند.
راهکارهای محافظت از وسایل چوبی در برابر نور خورشید
-
استفاده از روغن‌ها و رنگ‌های مقاوم در برابر UV
روغن‌های گیاهی مقاوم به اشعه UV، مانند PFLEGE-ÖL و HK-Lasur برند Remmers، گزینه‌ای فوق‌العاده برای محافظت طبیعی و قابل تنفس هستند. این محصولات ضمن نفوذ به عمق چوب، با ایجاد یک لایه مقاوم از نفوذ پرتوهای مخرب جلوگیری می‌کنند و عمر چوب را افزایش می‌دهند.
-
اجرای سایه‌بان و استفاده از پرده
در محیط داخلی، استفاده از پرده‌های ضخیم یا UV-Blocker می‌تواند نقش مؤثری در کاهش شدت تابش ایفا کند. در فضای بیرونی نیز ایجاد سایه‌بان یا طراحی پرگولا می‌تواند مدت زمان تابش مستقیم را کاهش دهد.
-
بازسازی و نگهداری دوره‌ای
برای وسایل فضای بیرونی، توصیه می‌شود هر ۶ تا ۱۲ ماه یک‌بار سطوح چوبی را با روغن مناسب پوشش دهید. پیش از اعمال روغن جدید، سطح را سمباده‌کاری کرده و تمیز نمایید تا نتیجه بهتری حاصل شود.
-
استفاده از روکش‌های شفاف محافظ
برخی لاک‌ها یا وارنیش‌های پایه آب، دارای فیلتر UV هستند و می‌توانند برای وسایلی که در معرض تابش غیرمستقیم هستند مفید باشند.
چوب‌هایی که در برابر نور آفتاب مقاومت بیشتری دارند
برخی از چوب‌ها به‌صورت طبیعی در برابر نور آفتاب مقاومت بهتری دارند، به ویژه اگر در فضای خارجی استفاده می‌شوند. چوب‌های مقاوم عبارت‌اند از:
- ترمووود (چوب حرارت دیده)
- سرو قرمز غربی (Western Red Cedar)
- تیک (Teak)
- آکاژو (Mahogany)
ترکیب استفاده از این چوب‌ها با روغن‌های محافظ گیاهی، یک راهکار پایدار و زیباشناسانه برای طراحی فضاهای باز خواهد بود.
اشتباهات رایج در محافظت از وسایل چوبی در برابر نور خورشید
- استفاده از لاک‌های غیر مقاوم به UV
- بی‌توجهی به نگهداری دوره‌ای
- نگهداری وسایل چوبی در پشت شیشه بدون پرده
- استفاده از مواد شیمیایی که با نور خورشید واکنش نشان می‌دهند
چوب زیبا بماند، اگر محافظت شود
تأثیر نور خورشید بر وسایل چوبی موضوعی جدی است که اگر نادیده گرفته شود، منجر به کاهش زیبایی، دوام و ارزش وسایل شما خواهد شد. با شناخت دقیق منابع آسیب و استفاده از محصولات محافظتی باکیفیت، می‌توان تا سال‌ها از زیبایی و عملکرد وسایل چوبی لذت برد.
نور خورشید باعث تغییر رنگ، ترک‌خوردگی و کاهش دوام چوب می‌شود. در این مقاله با تأثیر نور آفتاب بر وسایل چوبی و بهترین روش‌های محافظت از چوب آشنا شوید.
